Biologisch Onlogisch

Verslag van een symposium over de voor- en nadelen, zin en onzin van de biologische sector.

Ruim 200 studenten en andere geïnteresseerden waren aanwezig op het uitverkochte symposium ‘Biologisch, eigenlijk heel (on)logisch’, georganiseerd door Studievereniging Hygieia op 24 april op de Uithof. Doelstelling van het symposium was mensen vanuit verschillende velden te informeren over de voor- en nadelen, zin en onzin van de biologische sector. De avond bestond uit een vijftal lezingen, gevolgd door een debat. De zaal vulde zich al snel met een divers publiek bestaande uit studenten, docenten en medewerkers van verschillende faculteiten en universiteiten, en veel geïnteresseerden uit andere disciplines, bedrijven en organisaties. Het zou letterlijk en figuurlijk een warme avond worden.

De avond werd sterk voorgezeten door dr. Frank van Eerdenburg. Hij zorgde ervoor dat de vijf genodigde lectoren hun boodschap konden overbrengen aan de vele gasten en dat het debat soepel verliep. Ter introductie gaf Van Eerdenburg een korte toelichting op de biologische landbouw in het algemeen, wat biologische landbouw is en waarin deze zich onderscheidt van de gangbare landbouw. Daarnaast belichtte hij ook het verschil tussen de ecologische en biologisch-dynamische landbouw. Het grootste verschil tussen beiden is dat binnen de biologisch-dynamische landbouw alles in evenwicht moet zijn binnen de kosmos. Zo worden er in de herfst koehoorns gevuld met mest ingegraven opdat dit de vruchtbaarheid van de bodem ten goede komt.

Prof. dr. Willem Seinen, toxicoloog aan de faculteit Diergeneeskunde en Biologie, trapte af met een lezing over hoe door de jaren heen besmetting in producten op verschillende wijze tot stand kwam en over de gevaren die de biologische sector op deze manier met zich meebrengt. Zo sprak hij over de vervuiling door ammoniak bij uitloop en het contact met dieren in het wild.

Ook op andere aspecten van de biologische sector werd dieper ingegaan. Het verschil tussen consument en burger is daar één van. Welke aspecten spelen mee in de keuzes van consumenten enerzijds en burgers anderzijds, en zijn deze overwegingen terecht? Marc Janssen en Maurits Steverink spraken over hoe daarop ingespeeld kan en zou moeten worden en dat de supermarkten een groot aandeel hier in kunnen hebben. Dat de consument verleidbaar is, was één van de conclusies. Een gevaar is dat de idealen waaruit de biologische sector is ontstaan, vergeten worden door alle flitsende logo’s en leuke reclamefilmpjes. Zij benadrukten het standpunt dat de consument altijd gelijk heeft. De supermarkten proberen hier op in te spelen door een groot aandeel te leveren in het aanbod van biologische producten.
Na een korte koffiepauze ging dr. Frans Stafleu, ethicus aan het Ethiek Instituut te Utrecht verder met een betoog over de boerenethiek en de mogelijke verschillen tussen gangbare en biologische boeren waarbij de conclusie was dat er geen verschil in gedrag is tussen deze twee. Hij haakte ook in op de boodschap van Janssen en Steverink dat de consument verleid moet worden met mooie reclamefilmpjes. Dr. Stafleu zette vraagtekens bij de werkelijke haalbare resultaten hiervan. Volgens hem zit het gevoel van goedkope producten willen veel te diep en kan dit misschien in lichte mate, maar zeker niet in grote mate, veranderd worden door goede reclame. Daartoe zou eerst een grote inwendige morele verandering moeten gebeuren. Hij stelde: ‘de consument kan misschien altijd gelijk krijgen maar ze hoeven niet altijd gelijk te hebben’. Hiermee greep hij terug op de boodschap van Janssen en Steverink. Volgens Stafleu kan niet van de consument verwacht worden dat ze de juiste keuze maken en hij ziet hierin een taak voor de beleidsmakers.

Tweede Kamerlid Harm Evert Waalkens, zelf ecologisch boer, kon het erg waarderen dat mensen uit disciplines als Diergeneeskunde op wetenschappelijk niveau de biologische sector bestudeerden. Hij pleit voor een grotere financiële stimulans van de biologische sector in het bijzonder, en stelt dat voorkomen moet worden dat het verschil met de reguliere sector voor de consument onduidelijk wordt.

De discussie kwam vervolgens goed op gang, vooral toen er gevraagd werd naar het verschil tussen de biologische en de reguliere sector en naar dierenwelzijn in beide sectoren, gezien de huidige ontwikkelingen met comfortplus-stallen in de gangbare veehouderij. Men was van mening dat beiden steeds dichter bij elkaar kwam te staan.

Er kwamen ook wat vragen naar volksgezondheid en biologische veeteelt, en naar de rol die de dierenarts nu en in de toekomst in de biologische sector moet spelen. De tijd was beperkt en veel vragen bleven nog onbeantwoord.

De avond heeft aangetoond dat er veel interesse is in, maar nog veel onduidelijk is over de biologische sector. Hygieia is in haar opzet geslaagd om het debat aan te zwengelen, vragen op te roepen en te zoeken naar antwoorden. Voortzetting van het debat over dit onderwerp is duidelijk gewenst. Die voortzetting vond reeds plaats tijdens de borrel met verschillende soorten biologische worst. De vraag bleef echter staan: is biologisch nou logisch of niet?

Natalie Cleton