De commissie Volksgezondheid organiseert op 26 september aanstaande een interessante lezing over de dierenarts bij de kinderboerderij. Aansluitend wordt er op 4 oktober een excursie georganiseerd naar een kinderboerderij in Lunetten om de zaken in de praktijk te kunnen bespreken en te zien.
Inschrijven kan op het Hygieia bord in Androclus (naast hoorcollegezaal) of door een mail te sturen naar info@voormensendier.nl
Op 24 november aanstaande organiseert de symposiumcommissie van Hygieia het najaarssymposium met als titel:
Media: Vriend of vijand?
o.d.z. zoönoses brengen ons samen
Met dit symposium wil Hygieia graag bespreekbaar maken wie welke verantwoordelijkheid draagt mbt de publieke informatiestromen wanneer het gaat om de risico’s van verschillende zoönosen. Hoe kan de maatschappij op een juiste wijze voorgelicht worden, zonder paniek te zaaien? Hoe gaan verschillende spelers om met de media? Hoe en op welke moment worden risico’s gecommuniceerd? Op welke punten kan de (publieke) informatievoorziening verbeterd worden? Hoe kan de dierenarts en de sector beter omgaan met media-aandacht?
Lees meer over het programma, onze sprekers en dagvoorzitter die tijdens het symposium gegarandeerd zorgen voor interessante discussies en een leerzame dag.
3 Capita Selecta punten
Om alle vragen te beantwoorden en een interessant en veelzijdig symposium te garanderen is er een programma gemaakt met verschillende sprekers en uit elkaar lopende meningen. Het concept programma ziet er als volgt uit:
14:00-14:25 uur: Ontvangst, koffie/thee
14:30-14:35 uur: Opening
14:35-14:50 uur: Introductie dagvoorzitter Dick Schumer (nVWA)
14:55-15:25 uur: Peter Smeets (Communicatie coördinator, Down to Earth)
15:25-15:55 uur: Prof. Dr. Anton Pijpers (Decaan, Faculteit Diergeneeskunde)
15:55-16:15 uur: Koffiepauze
16.20-16:50 uur: Toon van Hoof (Bestuurder, ZLTO)
16:50-17:20 uur: Daan Jansen BJ. (Redacteur, AltijdWat / Netwerk NCRV)
17:20-17:50 uur: Drs. Jos van de Sande (Bestuurder, GGD Brabant)
17:50-19:15 uur: Avondmaaltijd
19:15-19:45 uur: Drs. Martin Enserink (Wetenschapsjournalist, Science)
19:50-20:20 uur: Marusjka Lestrade (Politicus, Provinciale Staten Brabant)
20:25-21:00 uur: Discussie
21:00 uur – …. : Afsluiting & borrel
De kosten zijn: 5,- Euro voor leden van Hygieia, 7,50- Euro voor studenten, 25,- Euro voor medewerkers van de Universiteit Utrecht en 40,- Euro voor professionals. Daarnaast is er een speciale aanbieding om lid te worden van Hygieia voor studenten, deze betalen 10,- Euro voor het symposium en het lidmaatschap.
Voor vragen kunt u contact met ons opnemen via symposiumhygieia@voormensendier.nl
De sprekers:
Toon van Hoof
Toon van Hoof is vakgroepvoorzitter Rundveehouderij en Diergezondheid van ZLTO (voorheen De Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB)). Werkorganisatie ZLTO ondersteund ondernemers in de groene ruimte in de regio Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland. Zo kunnen bijvoorbeeld melkveehouders met de hulp van ZLTO de duurzaamheid van hun veestapel verder verbeteren. CDA’er Van Hoof is naast zijn hoofdfunctie ook commissaris van VION Food Group, dat voorheen opereerde onder de naam Bestmeat. Hij werd in 2011 herbenoemd voor een periode van vier jaar.
Daan Jansen
Daan Jansen is verslaggever bij het televisieprogramma Altijd Wat van de NCRV. In dit journalistieke opinieprogramma worden maatschappelijke thema’s aangekaart. Reportages over mensenhandel, voedselveiligheid, politiek, ethiek en nog veel meer. Zo maakte Daan Jansen dit jaar twee items over dierproeven. Zijn dierproeven representatief voor ons als mens en vinden wij het lijden van het dier opwegen tegen wat het oplevert? Dat soort vragen werden in de items behandeld. En is het dan verstandig om als onderzoeksorganisatie de deuren gesloten te houden of juist transparant te zijn? Over deze en meer vragen spreekt journalist Daan Jansen.
Martin Enserink
Martin Enserink studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na het halen van zijn doctoraal werkte hij onder andere als journalist voor de Universiteitskrant Groningen en Ad Valvas, het weekblad van de Vrije Universiteit; tevens was hij wetenschapsredacteur van Intermediair. In 1999 ging hij als verslaggever werken op het hoofdkantoor van het weekblad Science in Washington D.C.
Enserink specialiseerde zich in infectieziekten en volgde talloze uitbraken op de voet, waaronder de verschijning van het West Nijl virus in New York in 1999, de miltvuur-brieven die na 11 september 2001 paniek zaaiden aan de Amerikaanse Oostkust, de wereldwijde uitbraak van SARS in 2003, en de H1N1-pandemie van 2009. Daarnaast heeft hij geschreven over fundamenteel onderzoek, epidemiologie, en de ontwikkeling van geneesmiddelen en vaccines voor ziekten als malaria, TB en influenza.
Momenteel is hij werkzaam als verslaggever en nieuwsredacteur voor Science in Europa en verdeelt hij zijn tijd tussen Amsterdam en Parijs. Hij was van 2003 tot 2009 columnist voorIntermediair en schrijft nu columns voor het Biologenvakblad Bionieuws. In het kader van een trainingsprogramma van de World Federation of Science Journalists is hij mentor voor wetenschapsjournalisten in Kenia, Nigeria, Zimbabwe en Kameroen.
Martin Enserink heeft tweemaal de Communications Award van de American Society for Microbiology gewonnen: in 2004 voor zijn verhalen over SARS in China, en in 2008 voor zijn verslaggeving over de introductie van een nieuwe generatie malaria-geneesmiddelen. Zijn verhaal ‘Tough Lessons From Golden Rice’, werd opgenomen in The Best American Science Writing, gepubliceerd door HarperCollins.
Peter Smeets
Peter Smeets (1950) volgde HEAO-CE in Amsterdam, werkte 22 jaar in de IT-industrie als sales- en marketingmanager, en is vanaf 1996 vanuit zijn eigen bedrijf als interim- en projectmanager actief o.a. bij The Greenery (1997 e.v.). Van 1998 tot en met 2000 corporate communicatie directeur bij Cebeco Groep, en daarna weer interim werk bij o.a. LTO (Stichting Vrienden van het Platteland, Nederland Bloeit) met positioneringsprojecten .
Vanaf eind 2010 als communicatieman betrokken bij het samenwerkingsverband dat de overheid (toenmalig Ministerie Landbouw, nu EL&I) sloot met branche organisaties LTO, FNLI, CBL, Veneca en KHN. Binnen dit Platform Verduurzaming Voedsel worden in ketenverband innovatieprojecten ondersteund die leiden tot verduurzaming van de voedselproductie en distributie.
Over de rol van communicatie wordt verschillend gedacht: is het passief, reactief of proactief, doe je multimediaal iets, en gebruik je social media? Durft een bedrijf of bedrijfstak transparant te zijn? Wat wil de consument weten?
Anton Pijpers
Prof. dr. Anton Pijpers (1958) is decaan van de faculteit Diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht. Hij studeerde diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht, waar hij in 1990 promoveerde. In 1991 werd Pijpers universitair hoofddocent bij de vakgroep Bedrijfsdiergeneeskunde en Voortplanting. In 1993 werd hij benoemd tot hoogleraar Veterinaire Apotheek en in 1996 tot hoogleraar Pluimveegezondheidszorg. Vanaf 2000 tot zijn aanstelling als decaan is Pijpers directeur van de Gezondheidsdienst voor Dieren te Deventer. Daarnaast is hij sinds juni 2008 opnieuw aan de Universiteit Utrecht verbonden als deeltijdhoogleraar Monitoring Diergezondheid.
Naast deze universitaire aanstellingen bekleedde Pijpers verschillende nevenfuncties, waaronder lid van het Algemeen Bestuur van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, voorzitter van het Post Academisch Onderwijs Diergeneeskunde en recentelijk vice-voorzitter van de Raad voor Dierenaangelegenheden.
Marusjka Lestrade
Marusjka was in de afgelopen jaren gemeentelijk projectleider van de Brede Scholen in Boxtel. Oorspronkelijk was ze werkzaam in de gezondheidszorg, ze heeft voor Amnesty International gewerkt (1982-97), was medewerker en later directeur van City Mobility (1998-2002) en heeft nu met een paar collega’s een eigen adviesbureau. Inmiddels is zij al 9 jaar fractievoorzitter van D66 in de provincie Brabant. Daarnaast is zij voorzitter van de commissie ruimtelijke ontwikkeling en wonen (ROW), waarbinnen de plannen van de transitie van de landbouw in Brabant besproken worden. Daardoor is zij zeer betrokken bij de opvolging van het rapport van de commissie van Doorn.
Jos van de Sande
Als hoofd infectieziektebestrijding GGD hart voor Brabant, GGD in het Q-koorts gebied, bleef Jos van de Sande alert op de oorzaken en gevolgen van de Q-koorts en benadrukte hij keer op keer het belang van de volksgezondheid. De GGD stak langdurig veel energie in het blijven agenderen van dit probleem. En dit had resultaat, mede dankzij het optreden van Van de Sande in de pers, met name in Zembla. Dit leidde uiteindelijk tot concrete maatregelen en mogelijk ook ander rijksbeleid.
Dagvoorzitter: Dick Schumer
Dick Schumer studeerde in 1980 af 
aan de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. In zijn professionele carrière was hij in verschillende functies werkzaam in het openbaar bestuur bij het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Kwaliteit, thans Economische Zaken, Landbouw en Innovatie op terreinen als: beleidsontwikkeling [welzijn van dieren; diergezondheid en dierziektebestrijding; diervoeders; ongewenste stoffen; kwaliteitssystemen; milieu] en management [Informatie en Kenniscentrum voor de Varkenshouderij – Rosmalen; Veterinaire beleidsdirectie’s LNV [Garantiesystemen; Welzijn dieren en diergezondheid].
De laatste 10 jaar lag de focus op opleiding en ontwikkeling van medewerkers binnen de (nieuwe) Voedsel en Warenautoriteit (nVWA). Wat de opleidingen voor dierenartsen betreft ligt het accent op communicatie, bedrijfsethiek en attitude. Vanuit de (n)VWA vervulde hij diverse gastdocentschappen binnen de Faculteit Diergeneeskunde, meestal op het terrein van beroepsoriëntatie (o.a. de beroepsoriënterende stageweken voor 1e jaars studenten Diergeneeskunde tijdens het Curriculum 2001). Na een periode als algemeen coördinator Opleidingen binnen de (n)VWA is hij thans als opleidingsadviseur en procesbegeleider werkzaam binnen de Inspectieacademie van de nVWA.
Dick Schumer heeft diverse dagvoorzitterschappen vervuld van nationale en internationale bijeenkomsten en symposia. Daarbij gaat zijn bijzondere belangstelling uit naar drijfveren en overtuigingen van mensen in hun werk en privé. Daarbij is hijzelf een gepassioneerd amateurtoneelspeler.
Op 24 november vond het najaarssymposium van Hygieia plaats op de faculteit Diergeneeskunde.
Met dit symposium wilde de symposiumcommissie van Hygieia, bestaande uit Pieter Kirkels, Marieke Klaasen, Eva Roerink, Gineke Eulink, Femke Schelling en Isaura Wayop, vragen beantwoord krijgen over de dierenarts in de media.
Vragen die aan de orde kwamen zijn: wie draagt welke verantwoordelijkheid voor communicatie met de media, hoe kan de dierenarts beter met de media omgaan en is de media onze vriend of vijand?
Het woord was aan de dagvoorzitter, de heer Dick Schumer, werkzaam bij de nVWA. De heer Schumer zorgde voor een goede introductie door verschillende voorbeelden van dieren, de sector en de dierenarts in de media. Hierbij kwam het antibioticabeleid voorbij maar tevens ook de olifant in de greppel. Allemaal artikelen die verschillende reacties bij het publiek opwekte, het onderwerp en de impact was meer dan duidelijk.
De heer Peter Smeets, communicatiecoördinator, Down to earth. Positionering en strategische communicatie zijn de heer Smeets zijn speerpunten, dit met een brede bedrijfservaring als achtergrond. De heer Smeets bracht de eerste 30 minuten een duidelijk verhaal over communicatie met als definitie: de productie, uitwisseling en betekenisgeving van boodschappen tussen mensen. Hij gaf een aantal tips waarbij de zaal lachte en welke zeker door de bezoekers werden meegenomen. Het is niet belangrijk wat je zegt, het is belangrijk wat de ander denkt dat je zegt. En goed nieuws is geen nieuws in de media. Over duurzaamheid gaf hij aan dat de consument in Nederland dit wil maar dat prijs toch leidend is. De consument heeft hierbij te maken met talloze keurmerken waarin hij zijn weg moet vinden. Oplossingen hiervoor zijn innovaties en transparantie. Hij gaf als tip een proactieve houding naar de media, eerlijkheid duurt het langst, spreek leiderschap en regie af en niet iedereen kan spreken voor de media.
De heer Anton Pijpers, decaan van de faculteit Diergeneeskunde te Utrecht, begon zijn verhaal heel helder. De faculteit heeft de media als vriend benoemd! De faculteit heeft iets unieks met zijn 1500 studenten, een academisch dierenziekenhuis en als missie: de wereldtop. Dit moet men proactief laten zien. Er is altijd communicatie met de media over dierwelzijn, diergezondheid, volksgezondheid en milieuveiligheid. Echter alles in een afwegingskader waarbij over alles wordt nagedacht zoals waarom, welke doelgroep, wie, hoe en wanneer. Niet iedereen, maar alleen geschikte personen, mogen met de pers praten. Ook persoonlijke verhalen over ervaringen met de media in tijden van crisis bij zijn werkzaamheden bij de GD kwamen aan bod. Tijdens crisis zit er druk op, nuances zijn nodig en krijg je plotseling sterke vragen, ook op zondagmorgen vroeg. Conclusie: de media is een vriend, maar je moet wel opletten!
De heer Toon van Hoof, boer en werkzaam bij het ZLTO vertelde over de verschillen tussen de agrarische en algemene media. De één heeft meer begrip en bevat vaak journalisten van boeren komaf. Voor de algemene media zijn veehouders vaak kopschuw, journalisten snappen het niet, maar de veehouders voelen de druk vanuit de samenleving. De gezondheid van dier en mens heeft prioriteit. Voorbeeld: antibiotica is met 32% gedaald, terwijl in andere artikelen staat dat de sector weer niet toereikend is. Veranderingen zijn gaande zoals door het advies van de gezondheidsraad waarin staat dat antibiotica tegen ESBL’s alleen voor mensen zijn. De dierenarts zal in de toekomst moeten gaan coachen, gezonde dieren betekent een gezond bedrijf. LTO zoekt de dialoog op en er wordt gekeken naar wat er verbeterd kan worden. De algemene media bereiken lijkt lastig en hier in is een leerproces gaande, de nodige stappen moeten gemaakt worden. Kortom: de media hebben we keihard nodig, soms is het de vijand, soms de vriend! Er is een stevige opdracht en de media houdt ons scherp.
De heer Roeland Franck, verslaggever bij het Algemeen Dagblad, vertegenwoordigde de media. De heer Daan Jansen had helaas afgezegd waardoor de heer Franck last-minute was benaderd en in een korte tijd een interessant verhaal over de rol van de media kon neerzetten. Het medialandschap is enorm veranderd de afgelopen 25 jaar. Twitter en andere moderne nieuwsbronnen zijn soms handig maar maken wel zichtbaar dat de kranten soms iets missen. Transparantie van mensen is moeilijk te verkrijgen en bronnen willen anonimiteit. De krant moet gelezen worden, compact zijn en het moet waarheid zijn wat zorgt voor een spanningsveld en deadlines. De krant wil graag in contact komen maar wil zijn onafhankelijkheid bewaren. Het Algemeen Dagblad zoekt naar onderwerpen die de lezer direct raken en voor randstadlezers is de veehouderij minder belangrijk. Q koorts was zo hot omdat het zo dichtbij de gewone burger kwam. Zijn we vriend of vijand? We hebben onze eigen rol! We zijn op zoek naar zekerheid en spelen hiervoor mensen tegen elkaar uit. Veel details zijn niet mogelijk waardoor sommige stukken overkomen als kort door de bocht voor de bron. Bezoekers in de zaal vielen over het kopje achter op het scherm ‘steeds meer dierziektes in ons bloed’. Koppen zijn een apart hoofdstuk, dit kopje is voor het Algemeen Dagblad aanvaardbaar. De krant doet zijn best om te kijken of iets geloofwaardig is en wederwoorden worden genoteerd.
De heer Jos van de Sande, hoofd infectieziektebestrijding GGD Hart voor Brabant, GGD in het Q-koorts gebied, gaf onmiddellijk aan dat er geen democratie bestaat zonder media. Zijn ervaringen met de pers vertellen dat wat er in de pers staat meestal ook gezegd is alleen de nuancering achterwege is gelaten. Laat je dus goed adviseren maar blijf de leiding houden. Er werd een mooi voorbeeld gegeven waarbij aan de bezoekers werd gevraagd wat zij zouden doen indien je iets weet maar nog geen nuance kan aanbrengen (in zeeland 41 mensen Q koorts doorgemaakt). Moet je dit dan aan de media vertellen. Uit de zaal kwamen verschillende meningen zowel voor als tegen. Een open discussie aan gaan kan door middel van de media waarbij ook begrip voor de situatie kan worden gecreëerd. De media is onze vriend! Onmisbaar bij infectieziektecrisis!
De heer Martin Enserink, wetenschapsjournalist bij Science, vertelde waarom infectieziekten het zo goed doen in de media. Ze zijn dramatisch, het is je lijf, je gezondheid. Wat zijn de meest voorkomende klachten op de media. ‘Ze overdrijven’, dat kan zijn, maar weet de media hoe ze iets moeten inschatten? Omgekeerde komt ook voor zoals bij vogelgriep. ‘Feiten kloppen nooit’, is waar, maar kwaliteit wisselt sterk per medium. ‘Het is oppervlakkig’, dit is inderdaad een trend, kranten bezuinigen, de journalistiek is in crisis. Het is vechten om aandacht! Conclusie: media is onmisbaar, maar soms een wat slordige vriend. Vanuit de andere kant willen mensen vaak niet praten en uitgekozen voorlichters komen vaak met niets zeggende informatie. Waarom moet je met de pers blijven praten? Het is je burgerplicht, belastingbetalers hebben recht om te weten wat wetenschappers met hun geld doen, je kunt bijdragen aan educatie, je informatie kan van groot belang zijn voor het publiek, het is goed voor je carrière en je ouders zullen trots zijn.
Mevrouw Marusjka Lestrade-Brouwer, politicus, Provinciale Staten Brabant, vertelde als eerste hoe belangrijk het Internet is geworden. Bij een vraag aan de zaal kwam naar voren dat een groot gedeelte van de studenten geen krant in huis heeft maar vooral zijn nieuws van het Internet afhaalt. Een politieke partij heeft een intensieve relatie met de media zowel als partij als persoonlijk. De relatie met de media is soms net een huwelijk, het bestaat, soms gaat het niet goed en dan ga je weer verder. Voordat je een gesprek met een journalist begint is kadering belangrijk, weet wat je gaat zeggen. Wil je je laten horen in Den Haag dan moet je medestanders krijgen. Wat had de politiek anders kunnen doen met de Q koorts aanpak? Ze hadden kunnen voorkomen dat alle geitenbedrijven er in Brabant bij zijn gekomen.
In de discussie komt naar voren dat boerenbelangen minder belangrijk zijn geworden, de tijd verandert. Tijdens crisis ontstaat er isolement van veehouders, de volksgezondheid wordt steeds belangrijker en er is een kloof tussen de burger en het platteland. Transparantie en betrokkenheid van burgers is belangrijk, hier draagt de media aan bij. Een proactieve houding van onze kant kan hier een bijdrage aan leveren. Bij de laatste vraag van onze dagvoorzitter gaven de sprekers vooral aan, dat indien zijn moeten kiezen, de media onze ‘vriend’ is.
Na een dankwoord was het symposium alweer tot zijn einde gekomen. Als commissie is er hard en met veel plezier aan deze dag gewerkt. Na alle positieve berichten kunnen wij alleen maar erg trots zijn op het resultaat.
